Transformacja cyfrowa jest wieloetapowym przedsięwzięciem, w ramach którego firma przeprowadza szereg gruntownych zmian w swoim modelu biznesowym mających na celu podniesienie jej efektywności, rentowności i konkurencyjności. Decyzję o wstąpieniu na ścieżkę cyfrowej ewolucji podejmują zarówno firmy produkcyjne działające w różnych sektorach przemysłu, jak i przedsiębiorstwa z branży usługowej czy logistycznej. Cyfrowa transformacja biznesu nie ogranicza się jedynie do inwestycji w nową technologię, ale obejmuje także głębokie zmiany w kulturze organizacji oraz w procesach realizowanych w różnych obszarach jej funkcjonowania. W efekcie transformacja cyfrowa wykracza poza wąsko rozumianą digitalizację i stanowi proces ewolucji firmy do etapu, w którym stanie się ona innowacyjnym przedsiębiorstwem. Firmę produkcyjną, która osiągnie taki stopień zaawansowania i skutecznie zaimplementuje u siebie rozwiązania Przemysłu 4.0, określa się mianem Fabryki Przyszłości.
Transformacja cyfrowa przedsiębiorstw stanowi długoterminowy proces, który może zapewnić wymierne korzyści, co sprawia, że coraz więcej firm jest nim zainteresowanych. Znajduje to potwierdzenie m.in. w zauważalnym trendzie wzrostowym, jeśli chodzi o wskaźnik gęstości robotyzacji (wyrażany w liczbie robotów na 10 tysięcy pracowników zatrudnionych w przemyśle) w Polsce. Jeszcze w 2020 roku wynosił on zaledwie 42, podczas gdy w 2022 roku jego wartość była równa już 71. Tempo rozwoju naszego kraju w tym obszarze jest imponujące, jednak nadal mamy wiele do nadrobienia w stosunku do innych państw. Wartość polskiego wskaźnika robotyzacji wciąż plasuje się bowiem niestety dużo poniżej średniej światowej, która w 2022 roku wynosiła 151. Co ciekawe, z perspektywy pojedynczych firm ta sytuacja ma swoje zalety – transformacja cyfrowa w Polsce jest szansą dla podejmujących się jej przedsiębiorstw na znaczącą poprawę swojej sytuacji na dynamicznie zmieniającym się rynku i wypracowanie przewagi konkurencyjnej w swojej branży.
Pod względem gospodarczym znajdujemy się obecnie w punkcie, w którym transformacja cyfrowa może okazać się dla decydującej się na nią organizacji prawdziwym gamechangerem. Stanowi ona szansę na fundamentalną reorganizację biznesu i skuteczniejsze osiąganie celów strategicznych oraz budowę silnej pozycji na rynku. W niniejszym artykule wyjaśnimy dokładnie m.in. czym jest transformacja cyfrowa, jakie firmy mogą ją przebyć, a także jakie są cele takiego procesu i wynikające z niego korzyści, skąd pozyskać wsparcie w jego realizacji oraz w jaki sposób przeprowadzić go w organizacji.
Transformacja cyfrowa – co to jest?
Aby lepiej zrozumieć znaczenie i założenia transformacji cyfrowej, należy zacząć od zdefiniowania tego terminu. Mianem transformacji cyfrowej określa się integrację technologii i rozwiązań cyfrowych we wszystkich obszarach prowadzonej działalności, której zadaniem jest zmiana modelu funkcjonowania przedsiębiorstwa, a w konsekwencji – sposobu, w jaki to przedsiębiorstwo dostarcza klientom wartość w postaci produktu lub usługi. Transformacja cyfrowa stanowi ważną składową strategii transformacji biznesowej całej firmy, prowadzącej do skuteczniejszego osiągania zakładanych przez nią celów oraz efektywnej realizacji obranego przez nią modelu biznesowego.Czym jest transformacja cyfrowa i jakie zmiany powoduje w firmie?
Transformacja cyfrowa jest procesem długoterminowym, podyktowanym rzeczywistymi potrzebami przedsiębiorstwa. Jej złożona natura wykracza poza same zmiany technologiczne – wraz z rozwojem infrastruktury sprzętowej w firmie muszą nastąpić fundamentalne zmiany w takich obszarach jak m.in.:- kultura organizacji,
- kompetencje ludzkie,
- procesy biznesowe.
Jakie są kluczowe cechy transformacji cyfrowej?
Kompleksowa digitalizacja jest jednym z najistotniejszych czynników umożliwiających rozwój oraz zapewnienie konkurencyjności firmom z różnych sektorów. Cyfrowa transformacja biznesu stanowi obecnie klucz do sprostania wymaganiom rynkowym – brak podjęcia odpowiednich inicjatyw w tym zakresie może skutkować utratą budowanej przez lata pozycji i przegraniem rywalizacji z innymi podmiotami działającymi w danym sektorze. Dlaczego wejście na ścieżkę digitalizacji oraz prawidłowe przeprowadzenie tego projektu jest tak istotne dla dojrzałej firmy, której zależy na realnej transformacji swojego sposobu funkcjonowania i zarządzania? Odpowiedzią na to pytanie są poniższe cechy transformacji cyfrowej wskazujące na wartość, jaką udana realizacja tego procesu może wnieść do przedsiębiorstwa.- Inteligentne zarządzanie danymi
- Innowacyjność technologiczna
- Budowa lepszej kultury organizacji
- Elastyczność
Transformacja cyfrowa – jakie obszary w firmie może usprawnić?
Transformacja cyfrowa w Polsce jest kojarzona zazwyczaj bezpośrednio z unowocześnieniem obszaru produkcji. Wizualizując sobie efekty takiego przedsięwzięcia, wiele osób wyobraża sobie przede wszystkim sprawniejsze wytwarzanie produktów z wykorzystaniem robotów lub różnego rodzaju zautomatyzowanych rozwiązań. Tymczasem cyfrowa transformacja biznesu może obejmować także inne obszary funkcjonowania organizacji, w tym m.in.:- intralogistykę,
- magazynowanie,
- utrzymanie ruchu,
- marketing,
- sprzedaż,
- obsługę klienta.
Jakie są aktualne trendy w zakresie inwestycji związanych z transformacją cyfrową i skąd pozyskuje się środki na ich realizację?
Jednym z aspektów, który należy wziąć pod uwagę opracowując plan transformacji firmy w kierunku Przemysłu 4.0, jest ustalenie sposobu sfinansowania takiego projektu. Firmy zainteresowane przeprowadzeniem inwestycji z zakresu transformacji cyfrowej mogą skorzystać z różnego rodzaju unijnych programów dotacji, wśród których znajdują się m.in.:- Fundusze Europejskie dla Regionów – obejmujące 16 programów wojewódzkich,
- Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej – obejmujące wybrane województwa,
- Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) – obejmujące programy na poziomie krajowym.
- Oprogramowanie MES
- Usługi i rozwiązania z zakresu cyberbezpieczeństwa
- Nowoczesne technologie produkcyjne
- Automatyczna intralogistyka
Cele transformacji cyfrowej w firmie
Cyfrowa transformacja biznesu jest zdaniem wielu specjalistów nieuniknioną koniecznością, a przy tym ogromną szansą dla dojrzałych firm, które chcą zwiększyć swoją konkurencyjność i stale się rozwijać. Na poziomie pojedynczych przedsiębiorstw konkretne cele transformacji cyfrowej mogą być definiowane na różne sposoby, jednak w ogólnym ujęciu można wyróżnić kilka najczęstszych przyczyn, dla których zarówno firmy z sektora MŚP, jak i duże organizacje postanawiają poddać się ewolucji cyfrowej.- Jednym z głównych celów transformacji cyfrowej w przedsiębiorstwie jest zapewnienie skutecznego wsparcia liderom oraz zespołom biznesowym w optymalizacji procesów, a także w zwiększaniu konkurencyjności całej organizacji.
- Innym celem wstąpienia na ścieżkę transformacji cyfrowej jest zwiększenie produktywności firmy oraz podniesienie jej rentowności. Wiele powtarzalnych operacji można zautomatyzować, dzięki czemu są one wykonywane w krótszym czasie i z mniejszą liczbą błędów, niż gdyby w dalszym ciągu miałyby być realizowane analogowo.
- Umiejętnie wdrożone i zintegrowane rozwiązania cyfrowe umożliwiają efektywniejsze zarządzanie zasobami ludzkimi, materiałowymi oraz optymalne zarządzanie czasem.
- Omawiając cele transformacji cyfrowej w firmie, należy zwrócić uwagę na możliwość zwiększenia innowacyjności przedsiębiorstwa. Wdrożenie rozwiązań cyfrowych oraz innych technologii Przemysłu 4.0 pozwala na tworzenie nowych produktów i usług, dzięki którym przedsiębiorstwo ma szansę wyróżnić się na tle rynkowej konkurencji.
- Przemyślana strategia transformacji cyfrowej pozwala również na zwiększenie cyberbezpieczeństwa firmy. Dane pracowników, klientów oraz inne poufne informacje, a także sieci przemysłowe mogą być lepiej chronione dzięki rozwiązaniom cyfrowym.
- Wskazując cele transformacji cyfrowej w przedsiębiorstwie, należy zwrócić podkreślić również szansę na rozwój w zakresie obsługi klienta. Poprzez implementację narzędzi cyfrowych firma może zapewnić swoim klientom wyższą jakość i niezawodność usług oraz produktów, a także szybszą reakcję na ich potrzeby, co w wydatny sposób przełoży się na poprawę tzw. doświadczenia klienta (Customer Experience – CX).
- Wśród motywacji skłaniających firmy do wejścia na ścieżkę transformacji cyfryzacji znajduje się również chęć skalowania swojego biznesu. Przechodząc ewolucję w kierunku Fabryki Przyszłości, przedsiębiorstwo produkcyjne może zwiększyć skalę swojej działalności i zrealizować udaną ekspansję na nowe rynki.
- Transformacja cyfrowa przedsiębiorstw produkcyjnych zbliża je do osiągnięcia celu, jakim jest elastyczna produkcja nastawiona na możliwość szybkiego dopasowania wyrobów do zmieniających się potrzeb klientów.
Kiedy przedsiębiorstwo powinno zainteresować się transformacją cyfrową?
Znając korzyści, jakie niesie za sobą transformacja cyfrowa i wiedząc, co to jest za proces, warto odpowiedzieć sobie na pytanie dotyczące tego, w jakiej sytuacji firma powinna rozważyć rozpoczęcie cyfrowej ewolucji. Przeprowadzenie takiego procesu wymaga od przedsiębiorstwa dojrzałości i gotowości do postawienia kroku naprzód w swoim rozwoju. Jakie sygnały mogą wskazywać na to, że czas podjąć się transformacji cyfrowej w swojej organizacji?- Dynamiczny rozwój konkurencji – wśród bodźców, które mogą skłonić firmę do przejścia transformacji cyfrowej, należy wskazać postępującą digitalizację jej rynkowych konkurentów. W momencie, gdy inne wiodące firmy w branży stawiają kolejne kroki w kierunku stania się Fabrykami Przyszłości, organizacja musi przedsięwziąć odpowiednie działania, aby nie pozostać w tyle, jeśli chodzi o konkurencyjność.
- Wzrost oczekiwań klientów – jednym z czynników będących motorem napędowym rozwoju przedsiębiorstw działających w danej branży są rosnące wymagania odbiorców. Aby im sprostać i utrzymać lub poprawić swoją pozycję na rynku, firmy muszą przechodzić zmiany, które pozwolą im wyjść naprzeciw coraz większym oczekiwaniom klientów. Cyfrowa transformacja biznesu stanowi dobry sposób na to, by organizacja przeformatowała sposób swojego funkcjonowania i zaczęła dostarczać klientom lepsze usługi i produkty, gwarantując przy tym niezawodność i szybkość realizacji zamówień.
- Luki w zakresie cyberbezpieczeństwa – niedostateczny poziom rozwiązań z obszaru cyberbezpieczeństwa naraża firmę na duże ryzyko. Implementacja rozwiązań Przemysłu 4.0 w zakładzie produkcyjnym wiąże się z tym, że rośnie znaczenie płynnego wewnętrznego przepływu informacji, a wraz z nim – skutecznych zabezpieczeń przed działaniami cyberprzestępców. Wdrożenie ich jest możliwe w ramach transformacji cyfrowej. Z uwagi na to, że narażone na ataki są zarówno systemy IT, jak i systemy przemysłowe OT, bardzo ważne jest maksymalnie kompleksowe podejście do zagadnień związanych z bezpieczeństwem. Zastosowanie w przypadku prac realizowanych w celu podniesienia poziomu ochrony procesów i danych w firmie produkcyjnej ma koncepcja „głębokiej ochrony” („Defense in depth”). Przedsiębiorstwo, korzystając z usług zewnętrznych specjalistów, poddaje się audytowi bezpieczeństwa, na podstawie którego wskazywane i następnie implementowane są odpowiednie rozwiązania technologiczne i polityki bezpieczeństwa. Dzięki nim, w przypadku zagrożenia będzie można wykorzystać mechanizmy obronne, które nie będą wymagały przerwania procesu produkcyjnego i zatrzymania pracy parku maszynowego.
- Zbyt niska wydajność – bardzo ważnym sygnałem wskazującym na to, że cyfrowa transformacja biznesu może być koniecznością w przypadku danego przedsiębiorstwa, jest niesatysfakcjonujący poziom produktywności. Optymalizacja procesów, a w dalszej kolejności ich automatyzacja i cyfryzacja pozwala zwiększyć efektywność firmy, jednocześnie odciążając pracowników od powtarzalnych, żmudnych zadań i pozwalając lepiej wykorzystać ich potencjał.
Jak dotacje unijne pomagają w przeprowadzeniu transformacji cyfrowej w przedsiębiorstwie?
Jedną z podstawowych barier stojących polskim firmom na drodze do transformacji cyfrowej jest brak wystarczających funduszy na sfinansowanie takiego procesu. Sposobem na rozwiązanie tego problemu jest wsparcie transformacji cyfrowej polskich MŚP i większych przedsiębiorstw pochodzące z różnego rodzaju programów finansowanych lub współfinansowanych ze środków unijnych. Beneficjenci takich programów mogą uzyskać pomoc finansową w postaci bezzwrotnych dotacji lub preferencyjnych pożyczek. Oferowane dofinansowanie można wykorzystać, w zależności od zasad danego programu, na różne cele związane z transformacją cyfrową – od zakupu i wdrożenia systemów czy urządzeń, przez przeszkolenie pracowników, po skorzystanie z wsparcia doradczego specjalistycznych firm. Wśród inicjatyw, na które małe i średnie przedsiębiorstwa zainteresowane cyfrową transformacją biznesu powinny zwrócić szczególną uwagę, znajdują się Europejskie Huby Innowacji Cyfrowych (EDIH). Podstawowym zadaniem takich podmiotów jest zagwarantowanie przedsiębiorcom kompleksowego wsparcia w procesie transformacji do Fabryk Przyszłości oraz osiągnięciu cyfrowej dojrzałości. Firma korzystająca z pomocy EDIH-u ma zapewnione bieżące doradztwo ze strony doświadczonych ekspertów specjalizujących się w różnych dziedzinach Przemysłu 4.0, dzięki któremu może szybciej i skuteczniej przejść proces transformacji cyfrowej. Co istotne, usługi świadczone przez EDIH są dostosowane do potrzeb konkretnego przedsiębiorstwa i uwzględniają jego charakterystykę oraz cele strategiczne. Jednym z aktywnie działających na rzecz firm z sektora MŚP EDIH-ów jest hub4industry, czyli projekt realizowany przez konsorcjum, którego Liderem jest Krakowski Park Technologiczny współpracujący z grupą Partnerów, do których zaliczają się takie firmy i instytucje jak: AGH, ASTOR, BIM Klaster, Entra Group, ICsec, ImFactory, Politechnika Krakowska, ReliaSol, Sieć Badawcza Łukasiewicz – Krakowski Instytut Technologiczny, T-Mobile, T-Systems. Przedsiębiorstwa zainteresowane udziałem w tym projekcie mogą skorzystać z ponad 60 różnych specjalistycznych usług, spośród których mają możliwość wybrać te najbardziej odpowiadające ich potrzebom. Co istotne, firmy zakwalifikowane do wzięcia udziału w projekcie otrzymają 100% dofinansowania na objęte nim działania. Przedsiębiorstwa korzystające ze wsparcia hub4industry mają szansę skutecznie umocnić swoją pozycję w branży poprzez wdrożenie innowacyjnych rozwiązań, które przyczyniają się do zwiększenia produktywności, efektywności i konkurencyjności na rynku. Należy zaznaczyć, że realizowany przez konsorcjum projekt hub4industry jest współfinansowany przez Komisję Europejską w ramach programu „Cyfrowa Europa” na lata 2021-2027 oraz współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021-2027, Priorytet II, Środowisko sprzyjające innowacjom, działanie 2.22 „Współfinansowanie działań EDIH”.Transformacja cyfrowa – jakie są przykłady branż, w których firmy się jej poddają?
Możliwości, jakie wiążą się z transformacją cyfrową, powodują, że na przeprowadzenie tego procesu decydują się przedsiębiorstwa z wielu sektorów. Szczególnym zainteresowaniem w naszym kraju transformacja cyfrowa cieszy się wśród firm produkcyjnych – sprzyjają temu nie tylko wymierne korzyści, jakie przedsiębiorstwa produkcyjne mogą zyskać dzięki kompleksowej cyfryzacji, ale także duża liczba programów unijnych, które kierują swoje wsparcie przede wszystkim do organizacji działających w tym obszarze. Pod względem możliwości uzyskania zewnętrznego dofinansowania ze środków unijnych firmy np. z branży usługowej czy logistycznej znajdują się w zdecydowanie mniej dogodnym położeniu. Transformacja cyfrowa przedsiębiorstw jest coraz powszechniejszym zjawiskiem w wielu sektorach polskiego przemysłu. Do branż, w których firmy szczególnie chętnie starają się korzystać z zalet automatyzacji, robotyzacji i różnorodnych technologii Przemysłu 4.0, można zaliczyć m.in.:- przemysł samochodowy,
- przemysł tworzyw sztucznych,
- przemysł chemiczny i farmaceutyczny,
- przemysł metalowy,
- przemysł elektroniczny,
- przemysł maszynowy,
- przemysł spożywczy.
Jakie wyróżnia się najistotniejsze technologie i rozwiązania wykorzystywane w ramach transformacji cyfrowej?
Profesjonalnie opracowana strategia transformacji cyfrowej umożliwia przedsiębiorstwu produkcyjnemu ewolucję do Fabryki Przyszłości, czyli etapu, w którym jest ono w stanie skutecznie wykorzystywać różne nowoczesne technologie do podniesienia swojej wydajności, rentowności i konkurencyjności. Charakterystycznym atutem takiej firmy jest wysoce zautomatyzowane, zrównoważone środowisko produkcyjne będące w stanie łączyć potencjał ludzki i technologiczny do wytwarzania produktów i usług dopasowanych do indywidualnych oczekiwań klientów. Jakie technologie i rozwiązania Przemysłu 4.0 są często wdrażane w przedsiębiorstwach, które przechodzą transformację cyfrową?- IoT (Internet of Things), czyli Internet Rzeczy – jest to kluczowa technologia w kontekście zapewnienia tzw. cyfrowej łączności w zakładzie. Umożliwia ona nieustanny przepływ danych między skomunikowanymi ze sobą przez Internet fizycznymi urządzeniami. Internet Rzeczy pozwala nie tylko na optymalizację procesów w czasie rzeczywistym, ale także zdalne sterowanie i monitorowanie produkcji.
- Big Data, sztuczna inteligencja (AI), uczenie maszynowe (ML) – dzięki tym technologiom można w efektywny sposób gromadzić i przetwarzać dane, które następnie stanowią podstawę podejmowania kluczowych decyzji m.in. w zakresie zmian mających na celu dostosowywanie produktów i usług do zmieniających się potrzeb klientów. Umiejętnie przeanalizowana duża ilość danych może zostać wykorzystana również do optymalizacji i automatyzacji wielu procesów oraz zadań.
- Robotyzacja i automatyzacja – wykorzystanie robotów, cobotów, a także innego rodzaju systemów autonomicznych niewymagających ingerencji człowieka pozwala na automatyzację wielu operacji oraz zwiększenie wydajności procesów.
- Rozwiązania chmurowe – umożliwiają one wydajniejsze i tańsze gromadzenie oraz przetwarzanie danych, a przy tym sprzyjają skalowaniu biznesu.
- Wirtualna i rozszerzona rzeczywistość (VR/AR) – te technologie można wykorzystać m.in. w obszarze Customer Experience (CX), umożliwiając klientom bliższe zapoznanie się z produktem przed dokonaniem zakupu.
- Druk 3D i inne technologie addytywne – za sprawą tych technologii możliwe jest wydajne tworzenie spersonalizowanych produktów, co stanowi jeden z celów, które często przyświecają firmom decydującym się na transformację cyfrową.
- Rozwiązania z zakresu cyberbezpieczeństwa – ich celem jest zabezpieczenie sieci IT i OT przed cyberatakami.
- Specjalistyczne systemy informatyczne – umożliwiają m.in. skuteczne zarządzanie procesem produkcyjnym (MES) czy efektywne zarządzanie operacjami magazynowymi (WMS).
W jaki sposób wdrożyć transformację cyfrową w organizacji?
Ustaliliśmy już, jakie cele ma transformacja cyfrowa i co to jest za proces, możemy więc przystąpić do analizy tego, w jaki sposób prawidłowo wdrożyć ją w przedsiębiorstwie. Podzielimy tę analizę na kilka segmentów – rozpoczniemy ją od omówienia dwóch najważniejszych mierników ocen cyfrowej dojrzałości firm, później przedstawimy to, czym jest Mapa Drogowa Cyfrowej Transformacji oraz z czego się ona składa, a następnie wyjaśnimy, jak przeprowadzić transformację cyfrową w organizacji.Jak mierzy się cyfrową dojrzałość firm?
Aby ewolucja cyfrowa organizacji była możliwa, należy przygotować odpowiedni plan transformacji firmy w kierunku Przemysłu 4.0. Jego funkcję pełni tzw. Mapa Drogowa Cyfrowej Transformacji, której poświęciliśmy osobny artykuł. Pierwszym elementem budowy takiej mapy jest ocena dojrzałości cyfrowej przedsiębiorstwa, do której wykorzystuje się specjalne mierniki. Można wskazać dwa podstawowe rodzaje takich mierników – ADMA oraz Digi Index Siemens. Czym się one charakteryzują?- Metodologia ADMA
- Zaawansowane technologie produkcyjne – podczas analizy tego obszaru sprawdzane jest to, jak przebiega wprowadzanie w fabryce najnowocześniejszych urządzeń produkcyjnych. Innowacyjne przedsiębiorstwa produkcyjne nie mogą opierać swojej działalności wytwórczej na przestarzałej, niewydajnej infrastrukturze sprzętowej. W firmach aspirujących do miana Fabryk Przyszłości opracowuje się we własnym zakresie specjalne urządzenia, które następnie wykorzystuje się w kluczowych etapach produkcji. Tego rodzaju wyposażenie pozwala organizacji budować przewagę konkurencyjną na rynku.
- Fabryka cyfrowa – kolejny obszar transformacji, który dotyczy wykorzystania technologii cyfrowej w celu przekształcania rozwijanych produktów i procesów w realne wyroby, systemy bądź usługi. Przedsiębiorstwa charakteryzujące się dojrzałością w tym obszarze zapewniają wszystkim swoim pracownikom wsparcie w postaci cyfrowych i zintegrowanych procesów. Co więcej, w takich organizacjach istnieje możliwość symulacji wirtualnych scenariuszy przed podjęciem określonych działań. Bardzo ważną kwestią w przypadku tego obszaru jest również precyzja w zakresie gromadzenia danych w czasie rzeczywistym. Dane są wprowadzane do systemu tylko jeden raz, tworząc tzw. pojedyncze źródło prawdy (ang. SSOT – Single Source of Truth), a następnie są one pobierane automatycznie przez inne systemy i wykorzystywane do tworzenia nowych informacji.
- Fabryka ekologiczna – transformacja cyfrowa przedsiębiorstw uwzględnia także kwestie związane z dbałością o planetę. Ekologiczna produkcja jest jednak nie tylko przyjazna środowisku, ale także samej firmie produkcyjnej, która zyskuje dzięki niej możliwość m.in. zredukowania kosztów, ograniczenia ryzyka związanego z zaopatrzeniem w surowce i energię, a także budowy wizerunku odpowiedzialnej społecznie firmy. Dojrzałość firmy w tym obszarze objawia się w elastycznym systemie produkcyjnym opartym na dostępności surowców i materiałów pomocniczych, a także optymalizacji ich zużycia. Ważnym czynnikiem przybliżającym przedsiębiorstwo do statusu fabryki ekologicznej jest również korzystanie z odnawialnych źródeł energii.
- Kompleksowa inżynieria zorientowana na klienta – duża konkurencyjność współczesnych rynków wymaga od dążących do rozwoju firm koncentracji na potrzebach i oczekiwaniach klientów. To one powinny stanowić bodziec do tworzenia nie tylko produktów i usług, ale także samych procesów w różnych obszarach funkcjonowania przedsiębiorstwa. Fabryka Przyszłości wykorzystuje wirtualne narzędzia i modele symulacyjne, dba o międzyresortowe podejście do projektowania, a także optymalizuje procesy w celu maksymalizacji efektów w całym łańcuchu wartości.
- Organizacja skupiona na człowieku – cyfrowa transformacja biznesu nie powiedzie się bez dbałości o odpowiedni poziom zaangażowania pracowników. Aby wydobyć z nich potencjał, pracodawca musi stworzyć zatrudnionym u siebie osobom przyjazną przestrzeń do samorozwoju, a także do wykorzystywania talentów i pomysłów pracowników w praktyce. Dużą rolę w rozwoju pracowników odgrywają kompetentni liderzy oraz przełożeni pełniący inne funkcje, którzy systematycznie rewidują pracę swoich zespołów i pomagają ich członkom podnosić swoje umiejętności.
- Inteligentna produkcja – przez ten obszar należy rozumieć inteligentne wykorzystanie możliwości ludzi i technologii wraz z wprowadzeniem samouczącego się systemu produkcji. Firmy dobrze oceniane w tym zakresie posiadają terminowy, niezawodny, skoncentrowany na kliencie model produkcyjny realizowany w zdigitalizowanej i zautomatyzowanej hali produkcyjnej. Inteligentna produkcja to połączenie wysokiej wydajności oraz skutecznego wsparcia dla operatorów maszyn i innych pracowników działu produkcji.
- Otwarta fabryka skoncentrowana na łańcuchu wartości – pod tym pojęciem kryje się dążenie do tworzenia sieci powiązanych ze sobą podmiotów, które generują i integrują zasoby, wiedzę oraz kompetencje w celu współtworzenia nowych rozwiązań. Firma stawiająca na otwartość oraz koncentrację na łańcuchu wartości nie ogranicza się jedynie do własnych badań i zasobów, ale tworzy sieciowe organizacje z partnerami, co pozwala jej na zwiększenie swoich możliwości innowacyjnych. Fabryki nastawione na współpracę mogą dzielić się ze sobą nie tylko wiedzą i umiejętnościami, ale także ponoszonym ryzykiem czy wnoszonym kapitałem.
- Digi Index Siemens
- Planowanie strategiczne – uwzględnia takie czynniki jak: pozycjonowanie organizacji, strategia, plan inwestycyjny, a także mapa cyfrowej transformacji i inteligentnej produkcji,
- Organizacja i administracja – w tym przypadku oceniana jest rola organizacji i zespołu, a także działania na rzecz rozwoju talentów w zakresie transformacji cyfrowej i inteligentnej produkcji,
- Integracja systemów – ten obszar dotyczy sposobu wdrażania oraz integracji systemów informatycznych i systemów automatyzacji do zarządzania produkcją i działaniami operacyjnymi,
- Produkcja i działania operacyjne – ocenie podlega sposób działania organizacji w zakresie automatyzacji, standaryzacji i bezpieczeństwa informacji o produkcji oraz działaniu,
- Zarządzanie danymi – mowa w tym przypadku o metodach związanych z gromadzeniem, zarządzaniem i wykorzystywaniem danych do produkcji,
- Zastosowanie procesów cyfrowych – ocenie podlega to, jak technologie cyfrowe, takie jak np. symulacja wirtualna czy przetwarzanie w chmurze, są wykorzystywane do zarządzania produkcją i działalnością całej organizacji.
Czym jest Mapa Drogowa Cyfrowej Transformacji (MDCT)?
Firmy, których interesuje spójna, dobrze przemyślana strategia transformacji cyfrowej, umożliwiająca ewolucję do Fabryki Przyszłości, powinny skorzystać ze wsparcia zewnętrznych specjalistów w zakresie przygotowania Mapy Drogowej Cyfrowej Transformacji. Jest to wieloetapowy plan transformacji firmy w kierunku Przemysłu 4.0, który jest sporządzany w oparciu o jej strategiczne cele. Mapa Drogowa Cyfrowej Transformacji przedstawia schemat poszczególnych inicjatyw oraz relacji między nimi w taki sposób, aby był on w pełni zrozumiały dla uczestników projektu. Tego rodzaju mapę współtworzą dwie części: diagnostyczna oraz wdrożeniowa. Jakie elementy składają się na część diagnostyczną Mapy Drogowej Cyfrowej Transformacji? Wśród nich można wyróżnić m.in.:- wyniki wywiadu przeprowadzonego z wykorzystaniem metodologii ADMA,
- wyniki audytu technologicznego zrealizowanego w przedsiębiorstwie, obejmujące: ogólną charakterystykę organizacji, identyfikację i opis sposobu realizacji procesów biznesowych w organizacji, ocenę aktualnego poziomu zdigitalizowania procesów biznesowych przedsiębiorstwa, analizę technologiczną procesów biznesowych przedsiębiorstwa, a także analizę barier zewnętrznych i wewnętrznych rozwoju przedsiębiorstwa w zakresie wdrażania rozwiązań mających na celu umożliwienie transformacji w kierunku Przemysłu 4.0,
- wnioski i charakterystykę potencjału do wdrażania rozwiązań z zakresu transformacji cyfrowej.
- kompleksowe omówienie technologii korzystnych dla procesu transformacji w przedsiębiorstwie,
- pogłębioną analizę technologiczną w kontekście innowacji procesowych,
- pogłębioną analizę technologiczną w kontekście innowacji produktowych,
- ocenę proponowanych rozwiązań w kontekście zwiększenia poziomu dojrzałości cyfrowej przedsiębiorstwa,
- analizę ryzyk dla przedsiębiorcy związanych z transformacją cyfrową,
- analizę i rekomendację środków trwałych oraz środków posiadających wartość niematerialną i prawną,
- rekomendowane działania towarzyszące.
Jak prawidłowo przeprowadzić transformację cyfrową w organizacji?
Transformacja cyfrowa jest przedsięwzięciem, którym powinny zainteresować się dojrzałe firmy planujące realnie udoskonalić sposób swojego funkcjonowania. Aby taki proces mógł zakończyć się sukcesem, kluczem jest gotowość do wprowadzenia rzeczywistych, często bardzo fundamentalnych zmian w wielu obszarach. W kontekście powodzenia transformacji cyfrowej w przedsiębiorstwie istotny jest również sposób przeprowadzenia tego procesu. Jak należy go zrealizować?- Pierwszym krokiem, od którego należy zacząć, jest identyfikacja trendów rynkowych w branży. Dzięki benchmarkingowi, czyli procesowi analizy działań konkurentów, można zidentyfikować najlepsze praktyki rynkowe i zastanowić się nad ich implementacją w swoim zakładzie.
- Bardzo istotną rolę odgrywa również ustalenie strategii własnego biznesu. Przedsiębiorstwo planujące transformację cyfrową musi odpowiedzieć sobie na pytanie dotyczące tego, czy chce wyznaczać trendy w zakresie transformacji technologicznej i cyfrowej, czy też woli przyjąć pozycję firmy podążającej za innowacyjnymi rozwiązaniami wprowadzanymi na rynek przez konkurencję.
- Ważnym krokiem na drodze ewolucji firmy do Fabryki Przyszłości i związanej z tym transformacji cyfrowej jest ocena cyfrowej dojrzałości firmy. Wykorzystuje się do tego opisywane wcześniej mierniki, czyli ADMA i Digi Index Siemens. Ocena cyfrowej dojrzałości przedsiębiorstwa stanowi pierwszy element budowy Mapy Drogowej Cyfrowej Transformacji.
- Jednym z kluczowych etapów na drodze do udanej transformacji cyfrowej jest zdefiniowanie Mapy Drogowej Cyfrowej Transformacji przy udziale zewnętrznych specjalistów mających duże doświadczenie i niezbędne kompetencje w tym obszarze.
- Aby transformacja cyfrowa przedsiębiorstwa mogła przebiegać zgodnie z planem, należy powołać osobę lub zespół odpowiedzialny za sukcesywne wdrażanie projektów transformacyjnych. Należy również określić budżet, jaki przedsiębiorstwo chce i jest w stanie przeznaczyć na transformację cyfrową.
- W trakcie realizacji działań zgodnie z Mapą Drogową Cyfrowej Transfomacji należy pamiętać o regularnej ocenie obecnego stanu cyfryzacji przedsiębiorstwa, a także o pozostawaniu konsekwentnym w wykonywaniu założonego planu przy jednoczesnym bieżącym weryfikowaniu aktualnych trendów technologicznych.
Jakie bariery i wyzwania są związane z transformacją cyfrową?
Na przedsiębiorstwa z różnych sektorów, które chciałyby wyewoluować do Fabryk Przyszłości, czekają różne wyzwania transformacji cyfrowej. Firmy podejmujące się tego przedsięwzięcia mogą napotkać wiele barier, które niekiedy znacząco utrudniają lub nawet uniemożliwiają im osiągnięcie założonych celów związanych z kompleksową digitalizacją. Wiele z tych przeszkód zostało ujętych w raportach Digi Index z lat 2020-2023 przygotowanych przez firmę Siemens. Raporty te przedstawiają badania poziomu digitalizacji produkcji w Polsce – przeanalizowano w nich stopień cyfryzacji produkcji przede wszystkim średnich i dużych firm z kilku sektorów: motoryzacyjnego, maszynowego, spożywczego i chemicznego / farmaceutycznego. Na jakie bariery i wyzwania związane z transformacją cyfrową zwrócono szczególną uwagę w tych dokumentach?- Jedną z głównych barier w przypadku średnich i dużych firm zainteresowanych transformacją cyfrową jest brak finansowego wsparcia, a także niedostateczna wiedza na temat możliwości wykorzystania zgromadzonych danych.
- Silną barierą dla wielu średniej wielkości firm oraz dużych przedsiębiorstw, która hamuje tempo transformacji cyfrowej, jest brak wiedzy na temat sposobu opracowywania strategii i planów działania, które byłyby dostosowane do ich skali działalności. Częstym problemem jest również brak strategii na poziomie zarządów, które nie mają odpowiedniej wizji i obawiają się większych inwestycji, przez co inicjatywy w zakresie digitalizacji oraz wdrażania rozwiązań Przemysłu 4.0 nierzadko pojawiają się wyłącznie na poziomie pojedynczych działów, a nie na szczeblu strategicznym całego przedsiębiorstwa.
- W przypadku wielu przedsiębiorstw, szczególnie tych z segmentu dużych firm, znaczącą przeszkodą na drodze do udanej digitalizacji okazuje się brak możliwości integracji systemów informatycznych pochodzących od różnych dostawców.
- Omawiając wyzwania transformacji cyfrowej, z jakimi zmagają się przedsiębiorstwa, należy wspomnieć także o dwóch innych kwestiach. W przypadku wielu firm struktura organizacyjna, a także charakterystyka poszczególnych funkcji nie wpływa korzystnie wydajność pracy. Dodatkowym problemem, o którym jest mowa w raportach firmy Siemens, jest ograniczona sprawność gromadzenia danych i współpracy będąca efektem m.in. niejednolitych działań produkcji.
Jakie korzyści może zapewnić firmie transformacja cyfrowa?
Profesjonalnie przeprowadzona transformacja cyfrowa jest w stanie zapewnić przedsiębiorstwu wiele korzyści. Jak wskazują raporty Digi Index z lat 2020-2023 przygotowane przez firmę Siemens, do głównych benefitów wynikających z cyfryzacji produkcji zaliczają się m.in.:- redukcja kosztów,
- wyższa wydajność,
- większe bezpieczeństwo,
- optymalizacja procesów,
- wyższa jakość produktu,
- oszczędność czasu i zasobów,
- zwiększanie własnej konkurencyjności,
- większa elastyczność procesu produkcyjnego,
- skrócenie czasu wprowadzenia produktu na rynek,
- większa kontrola nad procesami produkcyjnymi oraz nieplanowymi stratami,
- większe możliwości wdrażania innowacyjnych rozwiązań,
- zbieranie i przetwarzanie danych w znacznie krótszym czasie (często w czasie rzeczywistym).
Podsumowanie
Transformacja cyfrowa w Polsce od dłuższego czasu nie jest już traktowana jak melodia przyszłości, a konieczne przedsięwzięcie, które pozwoli firmom zadbać o swoją konkurencyjność. Wiedza na temat tego, czym jest transformacja cyfrowa, staje się coraz powszechniejsza, a związane z nią korzyści, takie jak m.in. redukcja kosztów, zwiększenie wydajności i optymalizacja procesów czy wyższy poziom cyberbezpieczeństwa, skłaniają firmy do wejścia na ścieżkę cyfrowej ewolucji. Na taki krok decydują się nie tylko firmy produkcyjne z różnych sektorów przemysłu, ale także np. przedsiębiorstwa działające w branży usługowej czy logistycznej. W przypadku przedsiębiorstw produkcyjnych przeprowadzenie i sfinansowanie długoterminowego procesu, jakim jest transformacja cyfrowa, okazuje się prostsze, ze względu na szereg programów dotacji i preferencyjnych pożyczek unijnych. Stając się beneficjentem takiego programu, firma może uzyskać wsparcie finansowe i eksperckie w ewolucji do Fabryki Przyszłości, a co za tym idzie osiągnąć status organizacji, która optymalnie wykorzystuje potencjał ludzki i technologiczny z zakresu rozwiązań Przemysłu 4.0. Wśród inicjatyw będących ogromnym wsparciem dla firm zainteresowanych transformacją cyfrową warto wyróżnić Europejskie Huby Innowacji Cyfrowych (EDIH). Jeden z prężnie działających projektów o takim charakterze stanowi hub4industry, prowadzony przez konsorcjum, współtworzone przez Lidera w postaci Krakowskiego Parku Technologicznego oraz Partnerów, wśród których znajduje się również nasza firma – Entra Group. Firmy biorące udział w projekcie otrzymają 100% dofinansowania na objęte nim działania – należy do nich ponad 60 różnych specjalistycznych usług świadczonych przez doświadczonych ekspertów z różnych dziedzin Przemysłu 4.0. Warto podkreślić, że każdemu przedsiębiorstwu hub4industry proponuje spośród tych usług ofertę indywidualnie dopasowaną do jego potrzeb. Decydując się na udział w projekcie hub4industry, firma zapewnia sobie kompleksowe wsparcie w procesie transformacji do Fabryki Przyszłości i osiągnięciu dojrzałości cyfrowej. W efekcie może podnieść swoją produktywność, innowacyjność i konkurencyjność i zyskać narzędzia umożliwiające skuteczną rywalizację na dynamicznie rozwijającym się rynku. Jako Entra Group realizujemy w ramach projektu hub4industry różne usługi, do których należą m.in. kompleksowa ocena przedinwestycyjna oraz program pilotażowy „Poprawa efektywności wybranego obszaru organizacji”. Prowadząc nasze działania, opieramy się na autorskim Modelu by Entra, który składa się z czterech komplementarnych produktów:- Fit Factory, który współtworzą m.in.: Efektywna Organizacja Produkcji czy Optymalna Kontrola Jakości,
- Flow Factory, w którego skład wchodzą m.in.: Organizacja Dostaw czy Logistyka Produkcji,
- Focus Factory umożliwiający skuteczne i precyzyjne Planowanie Operacyjne oraz optymalizację zapasów w organizacji,
- Full Factory, na który składają się m.in. Kultura Ciągłego Doskonalenia czy Zarządzanie przez wskaźniki.